هک با هوش مصنوعی | تهدیدی که از آینده آمده است
- آموزش هک با هوش مصنوعی
- PouyaFakham
- 16 دقیقه
هک با هوش مصنوعی (AI Hacking)؛ تهدید سایبری که آینده را تسخیر میکند
در دنیای امروز، هوش مصنوعی (Artificial Intelligence) دیگر یک موضوع آیندهنگرانه یا مفهومی محدود به فیلمهای علمی-تخیلی نیست؛ بلکه به بخش جداییناپذیر و نامرئی زندگی روزمره ما تبدیل شده است. از الگوریتمهایی که در گوشیهای هوشمند (Smartphones) چهره شما را باز میکنند تا سیستمهای امنیتی پیشرفته (Advanced Security Systems) که از زیرساختهای حیاتی محافظت میکنند، همه جا رد پای AI را میبینیم. اما همانطور که این فناوری قدرتمند میتواند برای پیشرفت بشر و حل بزرگترین مشکلات جهان استفاده شود، میتواند به شمشیری دولبه تبدیل شود؛ سلاحی خطرناک در دست هکرها (Hackers) و مجرمان سایبری (Cybercriminals). پدیدهای که امروز با نام هک با هوش مصنوعی (AI-Powered Hacking) شناخته میشود، در حال شکل دادن به نسل جدیدی از حملات سایبری (Cyber Attacks) است؛ حملاتی که سریعتر، هوشمندتر، شخصیسازیشدهتر و گاهی کاملاً غیرقابلتشخیص هستند.
این مقاله یک شیرجه عمیق به دنیای تاریک و پیچیده هک با AI است. ما بررسی خواهیم کرد که هوش مصنوعی چگونه قواعد بازی را در دنیای امنیت سایبری تغییر داده، چه نوع حملاتی را ممکن ساخته و مهمتر از همه، چگونه میتوانیم در برابر این تهدید نوظهور و رو به رشد از خود، کسبوکار و آیندهمان محافظت کنیم.
هوش مصنوعی چگونه هک را برای همیشه متحول کرده است؟
برای درک عمق این تحول، بیایید یک مقایسه ساده انجام دهیم. یک هکر سنتی را مانند یک سارق حرفهای در نظر بگیرید. او باید شخصاً ساختمان را زیر نظر بگیرد، قفلها را بررسی کند، برنامه نگهبانان را یاد بگیرد و با صرف ساعتها یا حتی روزها، یک نقطه ضعف برای ورود پیدا کند. این فرآیند زمانبر، پرخطر و محدود به یک هدف در یک زمان است. حالا هوش مصنوعی را تصور کنید؛ ارتشی از میلیونها پهپاد هوشمند و نامرئی که میتوانند در یک لحظه، تمام ساختمانهای یک شهر را اسکن کنند، نقشههای معماری آنها را تحلیل کنند، انواع قفلها را بشناسند و ضعیفترین نقطه ورود را در هر کدام، در عرض چند ثانیه پیدا کنند. این مقیاس و سرعت، تفاوت بنیادین میان هک سنتی و هک با AI است.
در گذشته، یک تحلیلگر امنیتی یا یک هکر برای یافتن یک آسیبپذیری (Vulnerability) در یک نرمافزار بزرگ، ممکن بود هفتهها یا ماهها وقت صرف بررسی دستی میلیونها خط کد (Lines of Code) کند. اما امروز، یک الگوریتم یادگیری ماشین (Machine Learning Algorithm) میتواند همین کار را در چند دقیقه انجام دهد. این تغییر بنیادین، نهتنها سرعت و مقیاس حملات را بهطور چشمگیری افزایش داده، بلکه ماهیت آنها را نیز دگرگون کرده است.
قابلیتهای کلیدی که AI در اختیار هکرها قرار میدهد
-
- تحلیل دادههای عظیم (Big Data Analysis): هوش مصنوعی میتواند حجم غیرقابلتصوری از دادهها را—از پستهای شبکههای اجتماعی گرفته تا کدهای منبعباز در پلتفرمهایی مانند GitHub و لاگهای شبکه (Network Logs)—در زمانی بسیار کوتاه تحلیل کند تا الگوها، اطلاعات حساس یا آسیبپذیریها را کشف کند.
- شبیهسازی رفتار کاربر (User Behavior Simulation): سیستمهای امنیتی مدرن، دیگر فقط به پسورد شما اتکا نمیکنند. آنها رفتار شما را تحلیل میکنند؛ سرعت تایپ کردن، نحوه حرکت موس، و ساعات معمول فعالیت. AI میتواند این رفتارها را با دقت بالایی تقلید کند تا سیستمهای تشخیص ناهنجاری (Anomaly Detection Systems) را فریب دهد.
–
- طراحی بدافزارهای خودتغییر (Self-Mutating Malware): این یکی از ترسناکترین قابلیتهاست. AI میتواند بدافزارهایی طراحی کند که پس از هر بار شناسایی یا هر بار اجرا، کد خود را بازنویسی میکنند (Metamorphic Malware) یا بخشهای کلیدی خود را رمزنگاری مجدد میکنند (Polymorphic Malware). این کار باعث میشود امضای دیجیتال (Digital Signature) بدافزار دائماً تغییر کند و آنتیویروسهای سنتی در شناسایی آن ناتوان باشند.
- بهبود شگفتانگیز حملات مهندسی اجتماعی (Enhanced Social Engineering Attacks): حملات فیشینگ دیگر ایمیلهای عمومی با غلطهای املایی فاحش نیستند. AI میتواند با تحلیل پروفایل لینکدین، توییتها و علایق یک فرد، ایمیلها یا پیامهای کاملاً شخصیسازیشده و قانعکنندهای بسازد که تشخیص آنها از پیامهای واقعی تقریباً غیرممکن است.
نگاهی به تاریخچه کوتاه اما پرشتاب هک با AI
ایده استفاده از هوش مصنوعی در جنگ سایبری، مفهومی نسبتاً جدید است. ریشههای آن به اوایل دهه ۲۰۱۰ بازمیگردد، زمانی که محققان امنیتی (Security Researchers) شروع به آزمایش الگوریتمهای یادگیری ماشین برای شناسایی خودکار تهدیدات کردند. آنها به این نتیجه رسیدند که اگر بتوان از AI برای دفاع استفاده کرد، قطعاً میتوان از آن برای حمله نیز بهره برد. این آغاز یک مسابقه تسلیحاتی دیجیتال بود.
رویدادهای کلیدی در تکامل هک با AI
- ۲۰۱۴ – چالش بزرگ سایبری دارپا (DARPA Cyber Grand Challenge): این رویداد یک نقطه عطف بود. آژانس پروژههای تحقیقاتی پیشرفته دفاعی آمریکا (DARPA) مسابقهای برگزار کرد که در آن، سیستمهای هوش مصنوعی کاملاً خودمختار باید با یکدیگر رقابت میکردند. وظیفه آنها پیدا کردن آسیبپذیری در سیستمهای رقیب، نوشتن اکسپلویت (Exploit) برای آنها و همزمان، پچ کردن (Patching) آسیبپذیریهای خودشان بود. این اولین نمایش عملی از جنگ سایبری ماشین با ماشین بود.
- ۲۰۱۶ – ظهور فیشینگ هوشمند: اولین گزارشها از کمپینهای فیشینگ که به نظر میرسید توسط نوعی هوش مصنوعی ابتدایی شخصیسازی شدهاند، منتشر شد. این ایمیلها به جای ارسال انبوه، اهداف خاصی را با پیامهای مرتبطتر هدف قرار میدادند.
- ۲۰۱۹ – کشف اولین بدافزار مبتنی بر GAN: محققان امنیتی بدافزاری به نام DeepLocker را به عنوان یک اثبات مفهوم (Proof of Concept) توسعه دادند. این بدافزار از یک شبکه مولد تخاصمی (Generative Adversarial Network – GAN) استفاده میکرد و تنها زمانی فعال میشد که چهره فرد مورد نظر را از طریق وبکم تشخیص میداد. این نشان داد که بدافزارها میتوانند مانند یک سلاح هوشمند، فقط در شرایط خاص و علیه هدف خاصی عمل کنند.
- ۲۰۲۲ به بعد – انقلاب مدلهای زبان بزرگ (LLMs): با ظهور مدلهای زبان بزرگ مانند GPT-3 و جانشینان آن، موانع برای ساخت محتوای فیشینگ و حتی کدهای بدافزار ساده به شدت کاهش یافت. اکنون یک هکر با مهارت متوسط میتوانست از این ابزارها برای نوشتن ایمیلهای بینقص یا ساخت اسکریپتهای مخرب ابتدایی استفاده کند و این قدرت را در اختیار تودهها قرار داد.
آناتومی حملات سایبری مبتنی بر هوش مصنوعی
حملات AI دیگر یک دسته یکپارچه نیستند، بلکه طیف وسیعی از تکنیکها را در بر میگیرند که هر کدام برای سناریوی خاصی طراحی شدهاند. در ادامه به تشریح دقیقتر مهمترین آنها میپردازیم.
۱. فیشینگ هوشمند و نیزهای (AI Phishing & Spear-Phishing)
این رایجترین و شاید مؤثرترین نوع حمله است. در فیشینگ سنتی، یک پیام عمومی برای هزاران نفر ارسال میشود به این امید که چند نفر فریب بخورند. اما در فیشینگ نیزهای (Spear-Phishing) که توسط AI تقویت شده، حمله کاملاً شخصی است.
مثال داستانی: سناریوی “درخواست فوری مدیرعامل”
یک گروه هکری قصد دارد به یک شرکت بزرگ نفوذ کند. سیستم AI آنها وظایف زیر را انجام میدهد:
- جمعآوری اطلاعات: AI تمام اطلاعات عمومی درباره مدیرعامل (CEO) و مدیر مالی (CFO) شرکت را جمعآوری میکند: مصاحبهها، پستهای لینکدین، سبک نوشتاری در وبلاگ شرکت.
- تحلیل ارتباطات: با استفاده از دادههای لو رفته در دارک وب، AI به ساختار ایمیلهای داخلی شرکت و لحن ارتباطی میان مدیرعامل و مدیر مالی پی میبرد.
- زمانبندی هوشمند: AI تقویم عمومی مدیرعامل را رصد کرده و متوجه میشود که او هفته آینده برای یک کنفرانس در پروازی ۱۲ ساعته و بدون اینترنت خواهد بود.
- ساخت حمله: درست در لحظهای که هواپیمای مدیرعامل از زمین بلند میشود، AI یک ایمیل بینقص از طرف او به مدیر مالی ارسال میکند. ایمیل با لحنی کاملاً مشابه مدیرعامل نوشته شده و به یک “فرصت سرمایهگذاری فوری و محرمانه” اشاره دارد و درخواست انتقال مبلغ زیادی پول به یک حساب را میکند. به دلیل فوریت و عدم دسترسی به مدیرعامل برای تأیید، مدیر مالی ممکن است فریب بخورد.
۲. تولید بدافزار خودتغییر (Polymorphic & Metamorphic Malware)
همانطور که اشاره شد، این بدافزارها کابوس سیستمهای امنیتی مبتنی بر امضا هستند. یک آنتیویروس مانند یک نگهبان است که لیستی از عکسهای مجرمان را در دست دارد. اگر مجرم هر روز چهره خود را تغییر دهد، نگهبان نمیتواند او را شناسایی کند.
این فرآیند با استفاده از شبکههای مولد تخاصمی (GANs) به شکل هوشمندانهای انجام میشود. در این مدل، دو شبکه عصبی با هم رقابت میکنند:
- مولد (Generator): وظیفهاش تولید نسخههای جدیدی از کد بدافزار است که عملکرد مخرب خود را حفظ کنند اما ساختار متفاوتی داشته باشند.
- متمایزکننده (Discriminator): این شبکه مانند یک سیستم آنتیویروس عمل میکند و تلاش میکند نسخههای تولید شده توسط مولد را شناسایی کند.
این دو شبکه در یک چرخه بیپایان با هم رقابت میکنند. مولد آنقدر تلاش میکند تا نسخهای از بدافزار بسازد که متمایزکننده دیگر قادر به تشخیص آن نباشد. نتیجه، یک بدافزار فوقالعاده فرز و گریزپاست.
۳. حملات دیپفیک (Deepfake Attacks) در مهندسی اجتماعی
دیپفیکها، یعنی تولید محتوای صوتی و تصویری جعلی اما واقعگرایانه، پتانسیل وحشتناکی برای فریبکاری دارند. این حملات میتوانند اعتماد را در پایهایترین سطح آن از بین ببرند.
مثال واقعی (با کمی تغییر): کلاهبرداری ۲۴۳ هزار یورویی
در سال ۲۰۱۹، مدیرعامل یک شرکت انرژی در بریتانیا تماسی تلفنی از مافوق خود، مدیرعامل شرکت مادر در آلمان، دریافت کرد. صدا کاملاً شبیه صدای رئیسش بود و حتی لهجه آلمانی او را تقلید میکرد. “رئیس” دستور انتقال فوری ۲۴۳ هزار یورو به حساب یک تأمینکننده مجارستانی را صادر کرد. مدیرعامل که به صدای رئیس خود اعتماد داشت، این کار را انجام داد. بعداً مشخص شد که او با یک صدای دیپفیک تولید شده توسط AI صحبت کرده بود. این یکی از اولین موارد ثبتشده از کلاهبرداری با دیپفیک صوتی بود.
۴. کشف و بهرهبرداری خودکار از آسیبپذیری (Automated Exploitation)
سیستمهای AI میتوانند به طور خستگیناپذیر نرمافزارها و شبکهها را برای یافتن آسیبپذیریهای روز صفر (Zero-Day Vulnerabilities) اسکن کنند. یکی از تکنیکهای مورد استفاده “فازینگ هوشمند” (Smart Fuzzing) است. در فازینگ سنتی، سیستم ورودیهای تصادفی و معیوب را به یک برنامه ارسال میکند تا ببیند آیا از کار میافتد یا نه. اما AI این فرآیند را هوشمند میکند؛ الگوریتم یادگیری ماشین از هر کرش (Crash) یاد میگیرد و ورودیهای بعدی را به گونهای طراحی میکند که احتمال بیشتری برای یافتن یک باگ جدی داشته باشند. پس از یافتن آسیبپذیری، یک AI دیگر میتواند به طور خودکار یک کد اکسپلویت برای سوءاستفاده از آن بنویسد و حمله را اجرا کند—همه اینها بدون دخالت انسان.
شمشیر دولبه: استفاده از هوش مصنوعی در دفاع سایبری
خوشبختانه، داستان هک با AI یکطرفه نیست. همانطور که هکرها از این فناوری برای حمله استفاده میکنند، متخصصان امنیت سایبری نیز از آن برای ساختن سپرهای دفاعی هوشمندتر و قویتر بهره میبرند. این یک مسابقه تسلیحاتی بیپایان است.
۱. شناسایی تهدیدات با تحلیل رفتار (Behavioral Analytics)
سیستمهای امنیتی مبتنی بر AI، مانند پلتفرمهای UEBA (User and Entity Behavior Analytics)، به جای جستجوی تهدیدات شناختهشده، به دنبال رفتار غیرعادی هستند. این سیستمها یک خط پایه (Baseline) از رفتار عادی برای هر کاربر، سرور و دستگاه در شبکه ایجاد میکنند.
مثال: سیستم UEBA میداند که “کارمند الف” همیشه از ساعت ۹ صبح تا ۵ بعد از ظهر از دفتر تهران به شبکه وصل میشود، معمولاً به سرورهای مالی دسترسی دارد و روزانه حدود ۵۰۰ مگابایت داده دانلود میکند. یک روز، ساعت ۳ بامداد، اکانت “کارمند الف” از یک IP در اروپای شرقی به شبکه وصل میشود و تلاش میکند به سرورهای منابع انسانی دسترسی پیدا کرده و ۱۰ گیگابایت داده را آپلود کند. حتی اگر این مهاجم پسورد صحیح را داشته باشد، سیستم AI این رفتار را به عنوان یک ناهنجاری شدید تشخیص داده، فوراً دسترسی را مسدود کرده و به تیم امنیتی هشدار میدهد.
۲. شکار تهدیدات پیشرفته (AI-Powered Threat Hunting)
تیمهای امنیتی نمیتوانند میلیاردها رویداد (Event) را که روزانه در یک شبکه بزرگ رخ میدهد، به صورت دستی بررسی کنند. سیستمهای SIEM (Security Information and Event Management) که با AI تقویت شدهاند، میتوانند این کار را انجام دهند. آنها با تحلیل لاگها از منابع مختلف (فایروالها، سرورها، آنتیویروسها)، الگوهای بسیار ظریفی را که ممکن است نشاندهنده یک حمله پیچیده باشند، شناسایی میکنند—الگوهایی که از چشم یک تحلیلگر انسانی پنهان میمانند.
۳. پاسخ خودکار به حوادث (Automated Incident Response)
وقتی یک حمله شناسایی میشود، هر ثانیه اهمیت دارد. پلتفرمهای SOAR (Security Orchestration, Automation, and Response) با استفاده از AI میتوانند به طور خودکار اقدامات اولیه را انجام دهند. برای مثال، اگر بدافزاری روی لپتاپ یک کارمند شناسایی شود، سیستم SOAR میتواند فوراً آن دستگاه را از شبکه ایزوله کند، اکانت کاربر را غیرفعال کند و یک تیکت برای تیم پشتیبانی ایجاد کند—همه اینها در کسری از ثانیه.
مطالعات موردی: نبردهای واقعی و سناریوهای آینده
برای درک بهتر تأثیرات این فناوری، بیایید نگاهی به چند سناریوی واقعی و فرضی بیندازیم.
مورد اول (واقعی): حمله به زیرساختهای حیاتی
در سالهای اخیر، حملات به زیرساختهای حیاتی (Critical Infrastructure) مانند شبکههای برق و آب افزایش یافته است. گروههای هکری تحت حمایت دولتها (State-Sponsored Groups) از ابزارهای هوشمند برای نقشهبرداری از این شبکههای صنعتی پیچیده (ICS/SCADA Systems) استفاده میکنند. AI به آنها کمک میکند تا آسیبپذیریها را در کنترلرهای منطقی برنامهپذیر (PLCs) که عملکرد توربینها، پمپها و کلیدهای مدار را کنترل میکنند، پیدا کنند. یک حمله موفق میتواند منجر به خاموشی گسترده یا آلودگی منابع آب شود.
مورد دوم (داستانی اما محتمل): سرقت مالکیت معنوی با هوش مصنوعی
یک شرکت داروسازی در آستانه ثبت یک پتنت (Patent) برای یک داروی انقلابی است. یک شرکت رقیب، گروهی از هکرها را استخدام میکند تا فرمول دارو را سرقت کنند. سیستم AI مهاجم، پروفایل تمام محققان ارشد شرکت هدف را تحلیل میکند. این سیستم یک محقق را پیدا میکند که اخیراً در شبکههای اجتماعی از شرایط کاری خود ابراز نارضایتی کرده و به دنبال شغل جدید است. AI یک ایمیل فیشینگ بسیار قانعکننده از طرف یک شرکت کاریابی معتبر برای او ارسال میکند که حاوی یک پیشنهاد شغلی رؤیایی است. محقق روی لینک کلیک کرده و یک فایل PDF را دانلود میکند که در واقع یک بدافزار است. این بدافزار به آرامی و در طی چند هفته، تمام دادههای تحقیقاتی مربوط به داروی جدید را جمعآوری کرده و به سرورهای مهاجمان ارسال میکند، بدون اینکه هیچ سیستم امنیتی متوجه فعالیت غیرعادی شود.
چگونه در برابر هک با هوش مصنوعی دفاع کنیم؟ یک راهنمای عملی
مقابله با این تهدید پیچیده نیازمند یک استراتژی دفاعی چندلایه (Defense-in-Depth) است. هیچ راهحل جادویی واحدی وجود ندارد.
برای کسبوکارها و سازمانها
- پذیرش معماری اعتماد صفر (Zero Trust Architecture): شعار اصلی این معماری “هرگز اعتماد نکن، همیشه تأیید کن” (Never Trust, Always Verify) است. در این مدل، هیچ کاربر یا دستگاهی، حتی اگر داخل شبکه باشد، به طور پیشفرض مورد اعتماد نیست. هر درخواست دسترسی باید به شدت احراز هویت و مجاز شمرده شود.
- سرمایهگذاری روی ابزارهای دفاعی مبتنی بر AI: با آتش باید با آتش جنگید. استفاده از پلتفرمهای امنیتی که از یادگیری ماشین و AI استفاده میکنند (مانند EDR, NDR, UEBA) برای شناسایی تهدیدات مدرن ضروری است.
- آموزش مستمر و شبیهسازی حملات: کارکنان شما خط مقدم دفاع هستند. آموزشهای امنیتی نباید یک رویداد سالانه باشند. از پلتفرمهایی استفاده کنید که به طور منظم ایمیلهای فیشینگ شبیهسازیشده برای کارکنان ارسال میکنند تا سطح آگاهی آنها را بسنجند و به آنها آموزش دهند.
- داشتن یک برنامه واکنش به حوادث (Incident Response Plan): سؤال این نیست که “آیا” هک میشوید، بلکه “چه زمانی” هک میشوید. باید یک برنامه دقیق داشته باشید که مشخص کند در صورت وقوع حمله، چه کسی مسئول چه کاری است، چگونه سیستمها را ایزوله میکنید و چگونه با مشتریان و رسانهها ارتباط برقرار میکنید.
- پشتیبانگیری منظم و ایزوله: از تمام دادههای حیاتی خود به طور منظم پشتیبان تهیه کنید و مهمتر اینکه، یک نسخه از این پشتیبانها را به صورت آفلاین یا در یک شبکه کاملاً ایزوله (Air-Gapped) نگهداری کنید تا در صورت حمله باجافزار (Ransomware)، بتوانید اطلاعات خود را بازیابی کنید.
برای افراد
- فراتر از رمزهای عبور: از احراز هویت چندمرحلهای (Multi-Factor Authentication – MFA) در همه جا استفاده کنید. در صورت امکان، به جای رمز عبور از کلیدهای عبور (Passkeys) که بسیار امنتر هستند، استفاده کنید.
- مراقب ردپای دیجیتال خود باشید (Digital Footprint): اطلاعاتی که در شبکههای اجتماعی به اشتراک میگذارید، میتواند توسط AI برای ساختن حملات شخصیسازیشده علیه شما استفاده شود. در مورد اینکه چه چیزی را عمومی میکنید، محتاط باشید.
- ذهنیت “مکث کن و تأیید کن”: اگر یک ایمیل، پیامک یا تماس تلفنی احساس فوریت شدید ایجاد میکند یا بیش از حد خوب به نظر میرسد، احتمالاً یک تله است. قبل از هر اقدامی، مکث کنید. اگر پیامی از طرف بانک یا یک دوست دریافت کردید، از طریق یک کانال ارتباطی دیگر (مثلاً تماس تلفنی با شمارهای که خودتان میدانید) صحت آن را تأیید کنید.
آینده هک با AI: چه چیزی در انتظار ماست؟
با پیشرفت سریع هوش مصنوعی، به خصوص در حوزه هوش مصنوعی مولد (Generative AI) و هوش مصنوعی عمومی (Artificial General Intelligence – AGI)، حملات آینده بسیار پیچیدهتر و شخصیتر خواهند شد. میتوانیم انتظار داشته باشیم که:
- حملات کاملاً خودمختار (Fully Autonomous Attacks): سیستمهای AI که میتوانند یک هدف را انتخاب کنند، آسیبپذیریها را بیابند، اکسپلویت بنویسند، حمله را اجرا کنند و سپس ردپای خود را پاک کنند—همه بدون هیچ دخالت انسانی.
- دستکاری اطلاعات در مقیاس بزرگ (AI-Powered Disinformation): استفاده از AI برای ایجاد و انتشار اخبار جعلی، تئوریهای توطئه و پروپاگاندا به شکلی که افکار عمومی را در سطح ملی یا جهانی تحت تأثیر قرار دهد.
- حملات به خود مدلهای AI (Adversarial AI): هکرها به جای حمله به شبکهها، به خود مدلهای یادگیری ماشین حمله خواهند کرد. آنها میتوانند دادههای ورودی را به طرز ماهرانهای دستکاری کنند تا مدل AI نتایج اشتباهی تولید کند. برای مثال، فریب دادن یک خودروی خودران برای ندیدن علامت ایست.
جمعبندی: آمادگی برای یک پارادایم جدید
هک با هوش مصنوعی یک تهدید واقعی، رو به رشد و اجتنابناپذیر است. این یک تغییر پارادایم در دنیای امنیت سایبری است که ما را مجبور میکند استراتژیهای دفاعی خود را از نو بازبینی کنیم. دیگر نمیتوانیم به دیوارهای بلندتر (فایروالهای قویتر) و قفلهای بهتر (پسوردهای پیچیدهتر) به تنهایی اتکا کنیم. دفاع در برابر یک دشمن هوشمند، نیازمند یک دفاع هوشمند است.
آینده امنیت سایبری در گرو همزیستی انسان و ماشین خواهد بود. ما به هوش، خلاقیت و درک اخلاقی تحلیلگران انسانی نیاز داریم تا استراتژیها را تعیین کنند و تصمیمات نهایی را بگیرند، و به سرعت، مقیاس و توانایی تحلیل دادههای عظیم توسط هوش مصنوعی نیازمندیم تا تهدیدات را در نطفه خفه کند. امروز زمان آن رسیده که با ترکیب آگاهی، فناوری پیشرفته و استراتژیهای دفاعی پویا، خود، سازمانها و جامعهمان را برای مقابله با این تهدید بزرگ آماده کنیم.